EBYAFAAYO BYA GEN. TUMUKUNDE
Gen Tumukunde
Nekya Agoweitu
847
Orwakabiri 2020-07-28
Ahabw'okugira ngu akaruuru ka 2021 n'aka sayantifiki kantware omugisha ogu kuhanuura ahabyafaayo bya Lt Gen Henry Tumukunde naaba Genero abandi harikuburayo ameezi 7 tukateera akaruuru k'okuronda Purezidenti w'ihanga omu 2021, ahabw'okuba ahamurundi ogu kabaasa kugira endigyito y'amaani ahabw'okushanga abasirikare bashatu
b'amaani abagiire omukishaka na Purezidenti Yoweri Kaguta Museveni nibeenda kumwesimbaho.
Abaserukare ab'amaani abarimu Gen Henry Tumukunde owabireho minisita w'eby'okwerinda na mukuru w'ekitongore kya Internal Security Organization (ISO). Maj. Gen. Gregory Mugisha Muntu, owabireho
omudumizi w'amahe ga UPDF omw'ihanga kwegeita ahari Col. Dr. Kizza Besigye otwire naayesimba na Gen. Museveni kuruga 2001 nibo bariyo nibakora obucweka ihembe okureeba ngu bareemesa Gen. Museveni entebe aha murundi ogu.
Lt. Gen Tumukunde akahandiikiira akakiiko k'eby'oburuuru omw'ihanga arikukamanyisa oku y'abaire arikwenda kutandika okwebuza aha bantu ahakiteekateeko kye eky'okwenda kwesimbaho aha kuhayahayanira entebe y'obwa purezidenti 2021.
Eki kikatangaza bury'omwe na munonga okuruga omu bitongore nka ekya UPDF n'ebindi. Kimwe ahabintu ebyatiire omubaruha ye akagira ngu nawe nayenda kwegaita ahabanya Uganda abaine omugasho okuretaho empinduka omu bwebeembezi bw'ihanga eri.
Akongyera yagira ngu akashanga ngu NRM ni kimwe ahabigombe ebitarikwikiririza omu nteekateeka ensya okuruga omuri bamemba b'ekibiina. Akagira ngu NRM ekataho enkora okwereka abanya Uganda ngu okwesimba ahari Museveni n'ekihagaro kandi ngu tikirikubasika.
Lt. Gen. Tumukunde, Maj Gen. Muntu na Col. Kiiza Besigye tibo banyamahe abagiire omukishaka abarikutekatekwaho kwenda ente y'obwa Purezidenti. Akaruuru akahwire 2016, Late Gen. Benon Biraaro (RIP) nawe aketsimba ahari Gen. Museveni beitu eky'obusaasi Biraaro akaturuga aha maisho.
EBI KUKWATA AHA LT. GEN. HENRY TUMUKUNDE
Tumukunde akazaarwa ebiro 28.02.1959 omuri Rukungiri, akashomera Bishop Stuart College Demostration school ahu yamarire ekibiina kya mushanju.
Akaza Kigezi College Butobere yamarirayo siniya ya kana, Kibuli Secondary School ahuyamarire siniya ya mukaaga. Akaaza Makerere University ahu yashomire diguri omu mateka 1981. Nikwe kuza omukishaka okurwana.
Omu mwaka gwa 2010, Tumukunde akatunga dipuroma ye okuruga aha Law Development Center eyabiire n'emwikiriza okutandika kuza omu kooti kuhoza emishango.
Omu mwaka gwa 2013 akatunga diguri ya kabiri omuby'okutimba amajuta okuruga Geneva.
Akajwekyeraho amaahe (Miltary attaché) omuri United Kingdom. Bakamwohereza kushoma
eby'okutendeka aha ri Armed Forces Command and Staff College omuri Jaji, Kaduna State, Nigeria.
Kuyagarukire omw'ihanga akaheebwa obwa dayirekita wa Planning hamwe na administration oguyamaziremu obwire buringwa. Omumwaka gwa 1994, akasinga oburuuru omu Constituency Assembly (CA) arikujwekyera Rubabo omukukora engyenderwaho y'ihanga 1995.
Omu 1998, Tumukunde akakuzibwa okuruga ahabwa Major nikwe kuba Colonel kandi nikwe kukurira Chieftancy of Miltary Intelligence (CMI), akakora kihango kurwanisa aba Al-Qaeda ababiire nibenda okuteera ekitebe kya America omu Uganda.
Akabaho mukuru wa Internal Security Organisation (ISO) kandi akakuzibwa okuba Brigadier General nikwe kutwarwa okudumiraho divijoni ya kana (4) eya maahe erikushangwa omuri Gulu ahu yakozire kihango okurwanisa abahekyera ba Lords Resistence Army abarikukurirwa Joseph Kony.
Akajwekyeraho amaahe omu paramenti okuruga 1995 okuhika 2005. Omu 2003, Tumukunde akahakanisa omurwatu omu maisho ga Gen. Museveni eky'okwihaho ebisanja bya purezidenti bibiri ebyabire
biri omu konsitityushoni eki yabire nagira ngu ekinikija kuhereza obugabe Gen. Museveni okuguma nayesimbaho mpanka, eki yagizire ngu nikiribaturira obugabe bw'abandi abarikwenda kwetsimba.
Omu 2005, Tumukunde akagyemeserezebwa okurekurira omu paramenti kandi akakwatwa ahabw'okushanga ngu akaza aha radiyo ya CBS hamwe na Radio one omuri Kampala yagambira Gen. Museveni ngu atagaruka
kwesimba ahabwa purezdienti. Eki kikamukwatisa barikugira ngu akagambisibwa oburebure.
Akaija kukwatwa abasirikare ababire nibarenga omuri 50 obwe beebembirwe Gen. Kale Kayihura, Maj Gen. Joshua Masaba hamwe n'abandi. Akakomerwa aha officers mess omuri Kololo okumara emyaka 2. Emishango emwe ekaija yamwihwaho nk'ogw'okugamba karebure.
Akaija yaarekurwa 2007 Ebiro 18.04. 2013, kooti y'ekinyamahe enkuru ahari Makindye ekashutama okureeba omunshonga ezabire zimazire emyaka 8 nikwe kumwihaho omushango gw'okugamba ebigamba by'obushegu kwonka omushango gw'okugira emicwe mibi gwo bakagumusingisa bamuha ekibonerezo.
Ebiro 01.09.2015, Tumukunde akahumuzibwa omu mahe beitu bamwongyera enyota y'obwa Lieutenant General, enyota. Omu karuuru ka 2016, Lt Gen. Tumukunde akaheebwa omwoga gw'okurondera Museveni akaruuru ahuyarebukire arikutamburira omunyonyi za pooriisi, arikubugana abantu bataribamwe na bamwe obwe arikugyezaho okuremesa John Patrick Amama Mbabazi nawe owabiire ayeetsimbire ahabwa Purezidenti. Omurimo ogu akaguhikiriza kandi ebiro 06.06.2016 Gen. Museveni akamuhereza obwa minisita bw'ebyokwerinda bamwe abantu ekibarebire nk'akasimo ahab'omurimo murungi ogu yakozire omu karuuru aku Museveni yasingire.
ENTAARO ZE NA GEN. KAYIHURA
Omu mwaka gwa 2017 obu obwisi bw'abakazi bwakanyire omuri Entebe hamwe na Wakiso.
Tumukunda owabiire ari minisita w'ebyokwerinda na Gen. Kale Kayihura owabiire ari mukuru wa pooriisi omw'ihanga bakoreka obutakwatanisa.
Tumukunde eketa orukiiko rw'eby'okwerinda ahantebe nkuru ya Entebbe munisiparite kwonka tihaine musirikare wa pooriisi ou yaayetsire.
Bwanyima y'orukiiko orwe, Kayihura nawe aketa orwe barikugira ngu boona nibacondooza ekyabire nikiretera okwitwa kw'abakazi. Buryomwe akaba akora ebikwekweekweeto ebye.
Kayihura ku yagambiire abantu ngu batagaruka kutambura zaaba zarengire shaaha ina z'ekiro, Tumukunde akeeta orukiiko yakihakanisa, yagira ngu abantu baine kutambura kwonka bagume batambure n'endanga muntu.
Ebiro 04.03.2018, eizooba niryo rimwe Purezdidenti Museveni akabinga Tumukunde ahabwa minisita Gen. Kayihura nibwe yaabingwa ahabwa mukuru wa Pooriisi
Okwiha obwe, Tumukunde atwire arikukora ebye beitu omwaka oguhwire akarangirira kuri arikwenda kwetsimba ahabwa meeya wa Kampala. Hatakahwireho obwire, agarukire yaarugayo yaarangirira ku eby'obwa meeya abisharizemu, hati naaza kwetsimba ahabwa Purezidenti.
AMAANI GE GARAHI?
Ahabw'okushanga ngu Tumukunde n'omwe omu basirikare abakozire omu bitongore bya gavumenti ebirikusingayo kumanya ebihama bya gavumenti kandi akakora munonga na Gen. Museveni, abantu nibagira ngu abaasa kuba ayine bingi ebyarikumanya omu kusinga akaruuru n'oku Museveni atwire naasinga akaruuru.
Tumukunde n'omwe omu basirikare abaine ekitinisa ky'amaani omwihanga kandi abaine obwengye bwingi, namanywa nk'omuntu orikumanya kuronda akaruuru arikukozesa obukugu obwokugyendera ahansi omukuronda akaruuru. Kandi nagira ngu ayeetebekanise okubugana burikizibu kyoona ekikwatirine n'okuronda akaruuru.
Muntu, Besigye na Kyagulanyi naabahona?
Okwija kwa Tumukunde kushangire hariho guruupu ya Robert Kyagulanyi owabingi barikumanya nka Bobi Wine owa People power kandi ori Purezidenti ekibiina kya National Unity Platform ogyerizeho okusimba emizi n'amunonga omuminyeeto ey'omumarembo gamwe kandi abamwe bakiri owa Besigye eki nikibaasa kwija kumuhereza obuzibu buhango.
Haza abamwe nibagira ngu Tumukunde na Museveni tihariho ntaniso boona nibamwe.
Beitu, Tumukunde akagira ngu tayine kakwate koona na state house kwonka ngu n'obu abantu abamwe nibagira ngu ayine akakwate na Gen. Museveni, ahabwire abanya Uganda obutateka maisho aha buzaare okwihaho okureeba enshonga eziri omu ihanga ezagyenderire kumaraho nk'obworo, ibura ry'emirimo hamwe n'amabanja ga gavumenti agarikusinga embaririra hamwe na oburibwenguzi, n'obushomankuzi.
Ahakukoragana n'abandi, Tumukunde akagira ngu taine nshonga n'okukwatanisa n'ogwe weena orikwikiriza omu kuhindura obwebeembezi omu busingye. Akagira ngu yaheza kusinga akaruuru naija kuhereza nka Bobi Wine obwa minisita okwenda ngu amushongore okuba omwebeembezi w'amaani.
Nimwebare kushoma ebi tubahandikira butosha!
Byahandikwa munywani weitu Byaruhanga owa Ndi Omunya Nkore page
Huumura Tuganiire
Abakatoriki (2) Africa (3) Agekibarukiraho (43) Akaruuru 2011 (1) Akaruuru 2021 (26) Amagara (2) Amaka (5) Amakuru (535) America (1) Ebaruha (8) Ebirango (8) Eizooba Eri (5) Ekyanga Kyawe (9) Enfumu (3) Enganda (2) Esente (1) Haaya (1) Obugabe (8) Obutare (4) Okwiruka (2) Omuntu Waawe (12) Omupiira (24) Omushaho (1) Puriyamare (2) Ruhuuta (18) Senyiga Ya Corona (29)