Kagiira Skills Development Center, Agriculture With New SkillsNk’ahuutira omujaanjabi Omwirwariro, obwo agumize ‘gyamu empale’.
Ambyurensi ya Ruhuuta
Nekya Facebook
716
Orwamukaaga 2021-06-12
Tweena ebya Ruhuuta, nitubimanya, nk'oka eizooba ry’aha sande shaaha eitaano (11:00pm) z’ekiiro tinkaryebwa ahabwokubwa nk’ahuuta omujaanjabi omwirwariiro agumize ati ‘gyamu empale’ ngu mwiihemu empaare ngu Kidawalime ariyo naija.
Okutwaara omurwaire omwirwariro
Eizooba ry’ahasande shaaha ikuumi n’emwe z’orwebaazo, nk’atunga esiimu erikuruga omuri Najjera ekunyenta kutwara omurwaire ou babaire nibatekatekaho kuba aiyine endwara ya Covid19. N’omanya ny’owe Ruhuuta, nkagura emootoka y’ekiika kya ambyurensi erikutwara abarwaire omumarwariro.
Emootoka y'angye n’ekiira oburungi eyomunyishengyerokazi wa Ibanda disiturikiti ahabwokuba burikikwetegyesa kyoona kiriimu. Nkagiiha omwihanga rya Bungyereza, omumwaaka 2020 bw'anyiima y’endwara ya Covid19 kwerisa enkuri omwihanga rya Uganda n’ensi yoona.
Okucwa ekitebyo eki bugufu, bw'anyima y’okutunga ensiimu kuruga omuri Najjera, omuvugi wa embyurensi y’angye akaaba ataariho kandi ninye n’baire nyiine ekishumurizo ky’emootoka. Nikwo kugyaasya, nk'aza kwakiira omurwaire omuri na Najjera. Obugombe bwa ambyurensi nkabutaamu, kandi nkaaba ninvugiira aha sipidi y’ekijugirizi ahabwokuba nk'aba ninja kujuna amagara g'omu rwaire wa COVID 19. Kwiiha covid19 etahiirira eihanga ry'eitu rya Uganda, nk’ehayo okuyamba abantu obwe ndikukiza amagara g’abo.
Nk’ashanga abantu bandizire omuri Najjera, nikwo nkaheta emootoka omubuga, buryomwe akakwaata ahamunwa nk’onka ahabwobusasi bwingi, nk’abagambira nkubaanyoreeka omurwaire tukaamuta omumootoka tukamutwara omwirariro.
H’akaba hariho omwishiki omwe w’ekyemerero kirungi kandi arikurebekagye, weena arikugamba nk’akanyooza erikugambiira omwitumbi. Ogwo mwishiki akanyambaho okukiriza omurwaire kumutwara omumootoka. Okaaba otariiho omwami Ruhuuta akuheeta emootoka arikugiiha omu kikaari ky’omuntu ogwe. Nkavuuga ambyurensi, bwoona omukoryo obwokuvuga nkabwihayo, ahabwokuba nkaba ninyenda nkinze amagara g’omurwaire oubampaire kandi n’okuhuuta empaagare egyo eyanyambireho kuta omuwriwaire omumootoka. Omwa ambyurensi nk'agyederamu n’egyo mpagaare na muka omurwaire. Omukutambura, abantu abinatambwire n’abo omumootoka b'akagyenda nibashaba ny’Amuhanga kwakiza omurwaire waabo konka nyowe nk’agyenda ninshaba kuuhuta omujaanjabi, ny'ampagare eyanyambireho kuteka omurwaire omu motooka, gorogosa yangye, ekagyenda eyimukire kandi erikucweera obwanga n’esaano.
Omudakika ikumi n’eitaano omurwaire nkaaba n’amuhikize omwirwariro nikwo abashaaho b'akatandika kumukoraho n’okumujaanjaba.
Ruhuuta kusiimwa
Ahoonaho, empaagare ekiija omu ambyurensi y’angye erikunsiima abwokufayo kureeta mukuruwe omwirwariro kandi y’anshaabira emigisha y’onka. Okaaba otaruho ndikushemererwa, nkooka amashemererwa g’angye okaaba otakubasa kugareeba abwokuba nkaba ndi omu masiki n'anganshi omukishankara.
Okuhuuta Omunjaabi akeeta Kidawalime
Nkaguma haihi n’erwariro, ahabwokwenda okuyamba omurwaire oubundi abashaaho bakaba nibabasa kumwongyerayo omwirwariro erindi ahabwa embeera eyiyabaire ariimu. Shaaha nka itaano z'ekiiro, nkatunga ensiimu eirikuruga owa Tracy Omwishiki ounatambwire naawe omu ambyurensi, arikwongyera kusiima ahabwa ebinabakoorera, nanye nikwo kumugambira nkoku ndihaihi naabo ahabwokokuba nkaaba ninyenda ngume haihi naabo ahabwokuba abashaaho bakaba nibabasa kwetenga ambyurensi kwongyerayo omurwaire, nkahuurira eiraka rya Tracy ry’ayooreba kandi y’agumizamu n’asiima.
Ahoonaho akanyeta kumushanga omwirwariro. Uh! Okaaba otaruho Gorogosa erikucweera obwanga n’esaano omurundi ogundi. Kunahikiire omwirwariro, Tracy akanteera akacuumito omumaizi ngeenda, eshaaha egyo tihaine ayabaire n’aijuka oburwaire bwa Covid19.
N’omanya Ruhuuta nyine nka magineti omumubiiri gwangye, Tracy akanguma ambumbasi atakudenkura, obwo nyowe Gorogosa ekeba y’ahwaireyo erinzire eshaaha y’amwenda kujumika omuntu owishe buutaka.
Ahonaaho, nkahuriira Tracy, y’ateera eborogo arikugamba omuruganda, ngu ‘gyamu empaale’ obwo nyoowe ntekateka nti omujuumu gwa Kidawalime gw’amutemba, ayogyera angiira ngu ssebo ngyamu empaare, nanye ngirashaana omujumu gwa Kidawalime gw’atemba obundi Tracy ariyo n’andebeera omukishushani kya Kidawalime, nanye nkamugira nti 'kyuuka, ngeenda onaaba', Tracy, angiira ngu akaaba y’aheeza kunaaba. Buziimazima Okashusha ngu omuziimu gwa Kidawalime gwatutemba.
Nkareeba Galiwango ariyo natwizira, konka nti nyowe Kidawalime tarambase, n’obwe ekikyambiya ninkiyaayo.
Okuhuutira Tracy akatanda nkabarwaire Omurwariro, amaizi g'akatika Obwo Tracy, ariiyo, n’agiira ‘ngyamu empale’, ambyurensi ezindi, zikaaba nizireta abarwaire abandi, n'angwa omushaaho omwe akaturabaho omukashooda ounabaire nkwatiire Tracy, akatubuza ngu 'what’s the matter?', n’amugarukamu nti batugambye, ‘bulyomu agumye muune’, Omushaaho atugarukamu ngu ‘tuli baatufu, ekili mugwanga kiika’.
Mbwenu mbatebezaki, Tracy weena akaaba y’ahaire nk’ekifene. Okaaba, otaruho, nkahurira enkuratiima y'enyungu ya Tracy n’ejaana. Aha mutiima ngiira beitu nkatinye n’akoziire Covid19, ahabwaki ntakuviika Tracy nk'amwebesa endwara ya Covid19. Nkahurira Tracy, y’ayihamu empaareye, y’angiteka omushaaho y’angye, nikwokushuuma, akashumurira orukooba rw'empaare y’angye. Obwo Gorogosa ekaaba yateire sariyuti. Nikwo obwanga bwa Gaza strip, nkabutahaamu, emizinga nkagisidika. Nkahuurira Tracy, y’aruhuuka, y'atandiika kugamba omusiitiriyo, atyo atandika anyeeta 'Kida Kida Kida Kidaaaaaa, Kidaawaaalime….. huuba ekintu kyo', ati nimpurira oriyo n’onyita, n’anye nti Mushaaho, Mushahoo Mushaaaaa, weebaare okugyamu empaale, nti Kidawalime y’aba akwisire rwaata. Atyo ayogyera ampika haihi, nikwo kwihayo akabanyankore nk’atandika kutera eningiiri y’a Rwakunyonyo. Tracy angiira ati erisho ry'ayo orihakye kurishatura, nyongyera ntera eningiri obwo otebirwe obuguha bwayo. Tracy, ayogyera ahitsya nkomurwaire wa Covid19, manya anti n'anye erisho narihiika. Nikwo gorogosa etandiika ogwayo omubutongore. Okaaba otaruho, Tracy arikundaganisa kuntwarwa omumahee ga SFC kuteera emizinga y’aba Israel erikuteera aba paristaine. Ntyo omuriiro gwogyenza. Tracy atandiika kw’eshongora, ati Ruhuuta y’ongeeza omuriiro, nanye mwakiira, nti y’ongeza omuriiro. Bukaaba buri obunuuzi bw’oka. Obu bununzi bukaaba nibukiira empuuni za Kampala.
Okuhuurutura Tracy omu Ambyurensi y'angye, asikari akigura geeti
Ahabwokutiina, oburwaire bwa Covid19, kandi n’okuyomba kwa akatanda ke eirwariro nkahayirizibwa kutwara Tracy omu ambyurensi y’angye. Omunzaano nikwo kutandika busya. Mwoojo okaaba otaruho, Tracy, arikusimuriira ebiiriro bya Sipi falls omuri Kapchworwa, enshuuro zikarekura amaizi g'akaba nka Ekiitagata Sheema, atyo asimuurura agarikwotsya, kandi omubutanwa bweitu, Tracy ekigyere akikoza ahipeesa ry’ekiitara kya ambyurensi, nikwo ambyurensi eteera eboorogo, asikari ayigura geti obundi tukatasyamu omurwaire omutsya. Nanye ntiimba mubi, ambyuresi ngitatsya omwirwariro, abashaaho bategyereza omurwaire ondijo kuruga omu ambyurensi konka haakyo.
Mbwanyima y’edaakika kye, nkahuriira omukono gwa Tracy, omumaraka gangye arikunyebaza ati weebare Ruhuuta. Buziimaziima, eirisho ry'ayo waritungagangye. Ati webaare kuhuuta Gaza Strip, ati ebikompora bya aba Parestina tinakibitiina ahabwokuba, sisitemu eya difensi n'agiitunga kuruga owaawe.
Nanye, ntyo vuuga ambyurensi y’angye nyegarukira omuka n’eziina ritsya erya Kidawalime.
N’asiigara ndi Ruhuuta, Rutanyaara hansi Omu Agoweitu.
Huumura Tuganiire
Abakatoriki (2) Africa (3) Agekibarukiraho (43) Akaruuru 2011 (1) Akaruuru 2021 (26) Amagara (2) Amaka (5) Amakuru (535) America (1) Ebaruha (8) Ebirango (8) Eizooba Eri (5) Ekyanga Kyawe (9) Enfumu (3) Enganda (2) Esente (1) Haaya (1) Obugabe (8) Obutare (4) Okwiruka (2) Omuntu Waawe (12) Omupiira (24) Omushaho (1) Puriyamare (2) Ruhuuta (18) Senyiga Ya Corona (29)